Security threats hinder the sustainable development of border areas Case Study: South East of the country

Document Type : Original Article

Authors

1 un

2 MA student of political geography of Tehran University of Tehran

3 Masters student ofGeography and Holy Defense, Orumieh University of Orumieh

Abstract

امنیت، مهم‌ترین رکن بقاء و حیات کشورها و ملت‌ها به شمار می‌رود و بیشترین دغدغه و دل‌مشغولی دولت‌ها نیز تأمین امنیت برای ملت‌های خود است. بدون وجود امنیت (حتی امنیت نسبی) نمی‌توان به رفاه عمومی و رشد و توسعة کشورها و ملت‌ها اندیشید. کشور ایران به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد جغرافیایی (ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی)، تاریخی، دینی، سیاسی و اقتصادی خود، از جملة کشورهایی است که در طول تاریخ در کانون توجه و مداخلات قدرت‌ها قرار داشته است. در این میان منطقه مرزی جنوب شرق کشور از جمله فضاهای جغرافیایی است که به صورت‌های مختلف تحت تأثیر تهدیدهای امنیتی قرار گرفته و این موضوع چه به عنوان یک عامل اولیه و چه به عنوان عامل ثانویه بر امنیت و ناامنی این بخش از کشور تأثیرگذار بوده است. بر این مبنا مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه یافته‌های کتابخانه‌ای به دنبال پاسخ به این سوال است که مؤلفه‌های تهدید‌زای امنیتی در منطقه مرزی جنوب شرقی کشور کدامند و چه تأثیراتی در آن منطقه بر جای گذاشته است؟ جهت پاسخ‌دهی به این سوأل ده شاخص مرتبط در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل نشان دهنده آن است که تهدیدهای امنیتی در منطقه جنوب کشور مانعی در تحقق توسعه پایدار آن به شمار می‌-رود. بر این اساس، به صورت کلی می‌توان گفت شناخت این تهدیدها می‌تواند برای کاهش و مدیریت ناامنی‌های موجود در آن منطقه مرزی جنوب شرق کشور کارایی لازم را داشته باشد.

Keywords


-  آشتاب، عاطفه و شریف‌زاده، مریم (1395)، آسیب‌پذیری معیشت کشاورزان بر اثر پدیده خشکسالی: موردمطالعه شهرستان هیرمند، فصلنامه علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، ش 1: 88 ـ 75.
-  احمدی مقدم، اسماعیل (1389)، راهبردهای انتظامی در جغرافیای سیستان و بلوچستان، فصلنامه نظم و امنیت انتظامی، سال 3، ش 4: 31 ـ 1.
-  اکرم عارفی، محمد (1387)، مبانی و مذهب و قومی طالبان، مجله علوم سیاسی، شماره 4.
-  بابایی، محمدباقر و بلالی مهیاری، محمدرضا (1388)، نقش طوایف شیعه بلوچ در امنیت منطقه بررسی موردی: ایرانشهر، فصلنامه مدیریت و پژوهش­های دفاعی، سال هشتم، ش 61: 32 ـ 1.
-  بذرافشان، جواد؛ بیک‌محمدی، حسن و نوری، سیدهدایت‌ا... (1389)، اثرات خشکسالی‌های 83 ـ 1377 بر اقتصاد روستایی سیستان و راهکارهای مقابله باآن، مجله جغرافیا و توسعه: 72 ـ 53.
-  بریمانی، فرامرز؛ راستی، هادی؛ دهقانی، میثم و جهان‌تیغ، راضیه (1397)، تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و عوامل تهدیدکننده امنیت موردشناسی: سکونتگاه­های مرزی استان سیستان و بلوجستان، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری ـ منطقه­ای، سال هشتم، ش 26:178 ـ 159.
-  بوزان، باری؛ ویور، الی و دو ویلد، پاپ (1392)، چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، چاپ دوم، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-  درویشی سه‌تلانی، فرهاد (1377)، تهدیدات امنیت ملی یک چارچوب نظری، مجله سیاست دفاعی، سال 7، ش 22: 186 ـ 165.
-  رحمن‌نژاد، ارسلان؛ رحمانی، ثریا و ابراهیمی، حلیمه (1391)، عوامل مؤثر بر پدیده قاچاق کالا در مناطق مرزی، فصلنامه دانش انتظامی خراسان جنوبی، سال دوم، ش 1، 125 ـ113 .
-  رستمی، علی‌اکبر (1388)، مروری بر علل و زمینه­ها و عوامل تهدید در جنوب شرق کشور، سال هشتم، ش 61: 100 ـ 81.
-  سیف، اله‌مراد (1387)، قاچاق کالا در ایران. تهران: دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلسی شورای اسلامی.
-  شایگان، فریبا (1392)، مقایسه احساس امنیت زنان و مردان در برابر اتباع بیگانه، دوفصلنامه مطالعات پلیس و زن، سال هفتم، ش 19: 22 ـ 5.
-  شیخ­زاده، رجبعلی؛ محمدی، مهدی؛ دهباشی، مهدیه و حسینی، رفیع (1391)، جنگ نرم و جایگاه پدافند غیرعامل در آمایش استان مرزی سیستان و بلوچستان، اولین همایش ملی توسعه سواحل مکران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران.
-  شیخی­راد، سیدناصر؛ گزمه، علی‌رضا و رئیسی، ابوبکر (1397)، تبیین راهکارهای دستیابی به امنیت پایدار باتأکیدبر مؤلفه­های فرهنگی در استان سیستان و بلوچستان، پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، سال یازدهم، ش 2: 56 ـ 31.
-  صفوی، یحیی (1379)، مقدمه‌ای بر جغرافیای نظامی ایران، جلد دوم، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
-  طاوسی، تقی و زهرایی، اکبر (1391)، مدل‌سازی و پیش‌بینی پدیده گرد و غبار استان سیستان و بلوچستان براساس مدل برون یابی منحنی روند سری‌های زمانی، کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی، سال اول، ش 1، بهار و تابستان.
-  طلوعی، هادی (1395)، رابطه مناسب قومی و امنیت در استان سیستان و بلوچستان، فصلنامه سیاست، سال سوم، ش 10: 122 ـ 107.
-  عبادی‌نژاد، سیدعلی و پورغلامی، محمدرضا (1389)، نقش عوارضی ژئومورفولوژی در قاچاق موادمخدر از مرزهای جنوب شرق کشور، فصلنامه مطالعات مدیر انتظامی، سال پنجم، شماره سوم: 488 ـ 467 .
-  علی‌پور، عباس و محمدحسینی، مسعود (1391)، سنجش تهدیدهای امنیتی در جنوب شرق ایران (باتأکیدبر امنیت مرزی)، مجلۀ سیاست دفاعی، سال بیستم، ش 78.
-  عندلیب، علی‌رضا و شریف، معطوف (1388)، توسعه و امنیت در آمایش مناطق مرزی ایران، دوره ششم، شماره دوازده: 76 ـ 57.
-  فردرو، محسن (1389)، آشنایی با دفاع غیرعامل: مدیریت بحران در پدافند غیرعامل، تهران: نشر عابد.
-  قربانی سپهر، آرش و محمدرضا میرشکاری (1397)، بحران­های امنیتی و توسعه پایدار در جنوب شرق ایران، بیرجند: دهمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران و دومین همایش جغرافیا و برنامه­ریزی مناطق مرزی ایران.
-  قربانی سپهر، آرش؛ نامدار زاده، مسلم و دلالت، مراد (1397)، بحران آب و نابسامانی محیط­زیست شهری، همایش ملی مخاطرات ایران، روش­های پیش­یابی و هشدار سریع، تهران: نیروهای مسلح:  1 ـ 12.
-  کاویانی‌راد، مراد (1386)، ناحیه گرایی سیاسی در ایران(مطالعه موردی بلوچستان)، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دهم، ش 1.
-  محمدی، حمیدرضا و غنچی، علی (1385)، چالش­‌های ژئوپلیتیکی موادمخدر در جنوب غرب آسیا (باتأکیدبر ایران، پاکستان و افغانستان)، فصلنامه ژئوپلیتیک.
مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن (1388)، پیش‌نویسمبحثبیست‌ویکممقرراتملی ساختمان.
-  مرکز آمار ایران (1385)، نتایجتفصیلیسرشماریعمومینفوسومسکنبلوچستان وکلکشور، سا­ل­های  65 ـ 75 ـ 85.
-  موسوی، میرنجف؛ ویسیان، محمد و خلیفی­پور، حکیمه (1394)، الویت­بندی راهبردهای امنیت پایدار در آمایش مناطق مرزی (مطالعه موردی:کردستان)، مجله جغرافیای سیاسی، سال اول، ش 2.
-  نظری تاج­آبادی، حمید (1369)، بررسی جنبه‌های مختلف حقوقی مسئله پناهندگی، تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
-  وارثی، حمیدرضا؛ بیک‌محمدی، حسن و قنبری، سیروس (1390)، مقایسه خسارات اقتصادی خشکسالی سال‌های (1378تا 1382)، شهرستان نائین با سایر شهرستان‌های استان اصفهان، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 21: 44 ـ 21.