استادیار گروه جغرافیای نظامی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران
چکیده
شناخت عوامل جغرافیایی و به‌کارگیری آنها در طرح‌ریزی‌های نظامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به‌عنوان یک عامل برتری‌ساز در عملیات‌ها می‌تواند اثر تعیین‌کننده و حیاتی بر طرح‌های نظامی داشته باشد. بنابراین، شناخت دقیق عوامل جغرافیایی و میزان نقش‌آفرینی آن از اهم موضوعات نظامی و عمده‌ترین محورهای فعالیت اطلاعاتی محسوب می‌شود. بدون شناخت کامل شرایط جغرافیایی منطقه، انجام هرگونه عملیاتی محکوم به شکست است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر به‌دنبال بررسی میزان تأثیر عوامل جغرافیایی بر عملیات والفجر هشت است. پژوهش حاضر ازنظر روش، پیمایشی (اعتبارسنجی) و ازنظر هدف، کاربردی است. باتوجه‌به تعداد محدود جامعه آماری با استفاده از روش نمونه‌گیری تمام‌شمار و هدف‌مند 50 نفر انتخاب و مورد مطالعه و پرسش قرار گرفتند. درخصوص سنجش میزان اثرگذاری عوامل جغرافیایی بر عملیات والفجر 8، پوشش گیاهی، آب‌وهوا، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی منطقه عملیات، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مؤلفه‌های جغرافیایی به‌ویژه هیدرولوژی منطقه عمدتاً تأثیر منفی زیادی بر عملیات‌های نیروهای خودی در عملیات والفجر 8 داشته است؛ اما فرماندهان این عملیات با درایت و هوشمندی توانستهاند بر این محدودیت‌ها فایق آیند؛ موضوعی که به‌نظر می رسد کمتر در اردوهای راهیان نور به آن پرداخته می‌شود.
)