3
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
همکاریهای مرزی سبب گردهمآمدن جوامع دو طرف مرز میگردد و این عامل میتواند بهصورت بالقوه برای تبدیل آنها به جوامعی توسعهیافته یاری رساند. هدف تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر تداوم همکاری مرزی بین ایران و اقلیم کردستان است. ازآنجاکه کردها میتوانند در آینده ژئوپلیتیک منطقه اثربخش باشند و بهعنوان نیرویی برای توازن سیاسی منطقه مورد استفاده قرار گیرند، ضروری است تا به این موضوع توجه شود. روششناسی حاکم بر تحقیق حاضر براساس پارادایم اثباتی و برپایه روش کمی بوده و بهدنبال شناخت مهمترین عوامل و متغیرهای مؤثر بر تداوم همکاریهای مرزی بین اقلیم کردستان عراق و ایران است. بدینمنظور، مهمترین عوامل تأثیرگذار بر تداوم همکاریهای مرزی در 6 بعد (سرزمینی، ژئوپلیتیکی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی و دفاعی ـ نظامی) انتخاب شدند. یافتههای میدانی تحقیق حاضر که برگرفته از نظرات نخبگان و کارشناسان مرتبط با مسائل مرزی بود، نشان داد که که 6 متغیر: پیوستگی طبیعی مرز بین دو کشور، ایدئولوژیها و راهبردهای دو کشور هممرز، منابع مشترک مرزی، زبان مشترک بین ساکنین دو سوی مرز، تروریسم بینالمللی و... ازجمله مهمترین متغیرهای تأثیرگذار بر پایداری همکاریهای مرزی بین منطقه خودمختار کردستان عراق و ایران محسوب میشوند. درنهایت میتوان گفت که بهمنظور بهبود وضعیت همکاری بین این دو منطقه ابتدا باید راهبردها و سیاستهایی متناسب با شرایط هر دو منطقه تدوین نمود تا درنهایت بتوان به پایداری در همکاریهای مرزی و بهبود وضعیت منطقه دست یافت.
احمدی، کوروش (1384)، عراق پس از سقوط بغداد، تهران: نشر وزارت امور خارجه.
احمدی، حمید (1379)، قومیت و قومگرایی در ایران، افسانه و واقعیت، تهران، نشر نی، چ دوم.
برویین سن و مارتین وان (1387)، جامعهشناسی مردم کرد (آغا، شیخ و دولت)، ساختارهای اجتماعی و سیاسی کردستان، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: نشر پانیی، چ اول.
بوژمهرانی، حسن و پوراسلامی، مهدی (1393)، تهدیدهای نرم خودمختاری اقلیم کردستان عراق و تأثیر آن بر کردهای ایران، دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی جامعهشناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 2، ش 1، بهار و تابستان: 110 ـ 87.
پیشگاهیفرد، زهرا؛ قالیباف، محمدباقر، یزدانپناه، کیومرث و نصراللهی، بهرام (1394)، پژوهشی در حوزه فرهنگی و تمدنی ایران نمونه موردی: کردستان عراق، پژوهشهای باستانشناسی ایران، ش 9، دوره پنجم، پاییز و زمستان 1394
جانپرور، محسن (1396)؛ نگرشی نو به مطالعات مرزی (مفاهیم، اصول و نظریهها)، تهران: انتشارات انجمن ژئوپلیتیک ایران.
جانپرور، محسن؛ تقیزاده، اکرم و مهرو، علی (1389)، بررسی زمینههای همکاری استانهای مرزی با کشورهای آسیای مرکزی، استان گلستان، مجموعه مقالات دومین همایش بازنگری روابط ایران و کشورهای آسیایی مرکزی، دانشگاه فردوسی، پاییز.
حافظنیا و دیگران (1385)، بررسی تطبیقی اهداف و عملکرد طرح پروانه گذر مرزی، مطالعه موردی ایران و ترکمنستان، مجله تحقیقات جغرافیایی.
حافظنیا، محمدرضا و جانپرور، محسن (1396)، مرزها و جهانیشدن با نگاهی کوتاه به مرزهای ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حافظنیا، محمدرضا (1379)، مبانی مطالعات سیاسی ـ اجتماعی، ج اول، چ اول، انتشارات سازمان حوزهها و مدارس علمیه خارج از کشور.
حسینپوریان، رضا (1390)، تبیین الگوی روابط در مناطق ژئوپلیتیک، مطالعه موردی شبه قاره هند، رساله دکتری جغرافیای سیاسی، بهراهنمایی پیروز محتهدزاده و زهرا احمدیپور، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
رشیدیاسمی، غلامرضا (1363)، کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چ دوم.
زیباکلام، صادق و عبدالله پور، محمدرضا (1390)، ژئوپلیتیک شکننده اقلیم کردستان عراق عامل همگرایی کردهای عراق به اسرائیل، فصلنامه سیاست، دوره 41، ش 4.
درایسدل، آلاسدایر و جرالد اچ بلیک (1373)، جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میرحیدر، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران، شرکت مدیریت صادرات چکاد مبتکران حاما (1391)، نشست تخصصی بررسی مسائل، مشکلات و راهکارهای حضور در بازار کشور عراق (اقلیم کردستان).
شیاری، علی و فرهنگی، محمدحسین (1398)، واکاوی استقلال اقلیم کردستان عراق باتأکیدبر نقش هریک از قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای، مجلس و راهبرد، س 27، ش 101.
طالبی، روحالله و زرین، یحیی (1395)، ظهور داعش و دگردیسی در رفتار کردها (سوریه و عراق)، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، س ششم، ش2، تابستان 1395: 150 ـ 127.
عزتی، عزّتالله (1381)، تحلیلی بر ژئوپلتیک ایران و عراق، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
غه فوور، عه بدولله (2005)، جوگرافیای کوردستان، چ چواره م، چاپخانهی وهزارتی پهروهرده.
قالیباف، محمدباقر؛ یاری شگفتی، اسلام و رمضانزاده لسبویی، مهدی (1387)، تأثیر ابعاد سرمایه اجتماعی بر امنیت مرزها) مطالعه موردی: بخش مرزی نوسود شهرستان پاوه، استان کرمانشاه، فصلنامه ژئوپلیتیک.
کاکاللهی، دلآرام (1394)، مبادلات مرزی و تأثیر آن بر توسعه مناطق مرزی ایران با عراق مطالعه موردی: مناطق مرزی استان کردستان، پایاننامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، به راهنمایی دکتر عمران راستی و مشاوره دکتر جواد مکانیکی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند.
کریمیپور، یدالله (1380)، مقدمهای بر ایران و همسایگان (منابع تهدید و تنش)، تهران، جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت معلم.
کاویانیراد، مراد (1389)، ناحیهگرایی در ایران ازمنظر جغرافیای سیاسی، پژوهشکد مطالعات راهبردی
کبیری، ملیحه و جانپرور، محسن و زرقانی، سیدهادی (1396)؛ تبیین و سطحبندی عوامل مؤثر بر اهمیت مرزها باتأکیدبر مرزهای خشکی؛ پژوهشنامه ایرانی سیاست بینالملل، س 5، ش 2: 117 ـ 93.
کریمیپور، یدالله (1381)، ایران و همسایگان منابع تهدید و تنش، انتشارات دانشگاه تربیت معلم.
کوشکی، امین و طولابینژاد، مهرشاد (1399)، برنامهریزی پایدار توسعه همکاریهای مناطق مرزی (CBC) عوامل و محرکهای مؤثر بر پایداری اتحاد مناطق مرزی، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، س بیستم، ش 56، بهار 1399: 140 ـ 115.
قربانینژاد، ریباز (1398)، بررسی و تحلیل ویژگیهای ساختاری دولت ایالتی کردستان عراق، فصلنامه علمی پژوهشی نگرشهای نو در جغرافیای انسانی س یازدهم، ش 4، پاییز 1398.
مجتهدزاده، پیروز (1380)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران، انتشارات سمت.
میرحیدر، دره؛ راستی، عمران و میراحمدی، فاطمهسادات (1392)، مبانی جغرافیای سیاسی ویرایش با تجدیدنظر اساسی، چ نوزدهم، تهران: انتشارات سمت.
معینالدینی، جواد (1385)،ژئوپلیتیک خاورمیانه و امنیت خلیج فارس، اطلاعات سیاسی - اقتصادی، ش 26 و 25.
نصری، قدیر و رضایی، داوود (1392)، امکانسنجی استقلال اقلیم کردستان عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی ـ پژوهشی «امنیت پژوهی»، سدوازدهم: ش 44، زمستان 1392.
Aulakh, P.S.; Kotabe, M.; Sahay, A. (1996), Trust and performance in cross-border marketing partnerships: A behavioral approach. J. Int. Bus. Stud, 1005–1032.
Blake, H.Gerald (1998). The objectives Of Land Boundaries Management UK.IBRU.
Castanho, R. Loures, L. Fernandez, J. and Pozo, L. (2018), Identifying critical factors for success in Cross Border Cooperation (CBC) development projects, Habitat International,72 (2): 92-99.
Castanho, R.A.; Loures, L.; Cabezas, J.; Fernández-Pozo, L. (2017), Cross-Border Cooperation (CBC) in Southern Europe—An Iberian Case Study. The Eurocity Elvas-Badajoz. Sustainability, 360.
Chen, Xiangming. (2006). Beyond the reach of globalization: China’s border regions and cities in transition. Pp. 21-46 in Globalization and the Chinese City, edited by Fulong London: Routledge.
Haggett, P. (2003). Geography a new combination. Translated by Goudarzi Nejad. Volume I. Tehran: Publication Samt
House, J. (1982). Frontier on the Rio Grand: A Political Geography of Development and Social Deprivation. Clarendon Press: Oxford
Kaczmarek, B. (2000), Współdziałanie Przedsi˛ebiorstw W Gospodarce Rynkowej; Uniwersytetu Łódzkiego: Łód´z,
Koohi-Kamali, Farideh (2003), The Political Development of the Kurds in Iran Nationalism, Macmillan, New York.
Kreyenbroek, P,. & Stefan, S., 1992, The Kurds. A Contemporary Overview, Routledge/SOAS, London
Kurowska-Pysz, J. Alexandre Castanho, R. and Loures, L. (2018), Sustainable Planning of Cross-Border Cooperation: A Strategy for Alliances in Border Cities, Sustainability.
Kurowska-Pysz, J. Katarzyna, S. (2017), The Analysis of the Determinants of Sustainable Cross-Border Cooperation and Recommendations on ItsHarmonization, The University of Da˛browa Górnicza, 41-300 Da˛browa Górnicza, Poland;
Lee, S. and Na, S. (2010), E-Waste recycling systems and sound circulative economies in East Asia: A comparative analysis of systems in Japan, South Korea, China and Taiwan, Sustainability, 2: 1632- 1644.
Martinez, O. (1994). the dynamics of border interaction: new approaches to border analysis. in C. Schofield (ed.), Global Boundaries: World Boundaries, Vol. 1,Routledge, London, pp. 1-15
Medeiros, E. (2016), Territorial cohesion: An EU concept, European Journal of Spatial Development, 60: 1- 30.
Newman, David. (2003). Boundaries. A Companion to Politcal Geography. Jan Agnew. The United Kingdom. Blackwell publishing.
Oballance, Edgar (1996), The Kurdish Struggle, ST. Martins Press. INC, USA.
Romano, N.C.; Pick, J.B.; Roztocki, N. (2010), A motivational model for technology-supported cross-organizational and cross-border collaboration. Eur. J. Inf. Syst, 117–133.
Rumley, D . Minghi, J . (1991). The geography of border landscapes. London. By Routledge.
Shamal Aqraqi, Turkey's Erdogan in First Visit to Iraq Kurd Region," Reuters, March 29, 2011, http://www.reuters.com/article/2011/03/29 (accessed April 4, 2011).
Rania El Gamal, Turkey, Iran Battle for Clout, Deals in Iraq," Reuters, December 8, 2010, http://af.reuters.com/article/energyOilNews/idAFLDE6B20LL20101208 (accessed December 24, 2010).
Schenone, C.; Brunenghi, M.M.; Pittaluga, I.; Hajar, A.; Kamali, W.; Montaresi, F.; Rasheed, M.; Wahab, A.A.; El Moghrabi, Y.; Manasrah, R.; et al. (2017), Managing European Cross Border Cooperation Projects on Sustainability: A Focus on MESP Project. Sustainability, 112.
Schermerhorn, J.R. (1975), Determinants of interorganizational cooperation. Acad. Manag. 846–856.
Soffer, A. (1994), “Forms of coexistence and transborder cooperation in hostile area: the Israeli case” in W. Galluser and et al (eds), Political Boundaries and Coexistence, Peter Lang, Berne, pp. 182-191.
Xia, J. (2011), Mutual dependence, partner substitutability, and repeated partnership: the survival of cross-border alliances, Strategic Management Journal.
احمدی نوحدانی, سیروس, صالح آبادی, ریحانه, & بهرامی جاف, ساجد. (1400). تحلیل عوامل مؤثر بر پایداری همکاری های مرزی؛ نمونه موردی: ایران و اقلیم کردستان عراق. جغرافیای نظامی و امنیتی, 4(1), 25-60.
MLA
سیروس احمدی نوحدانی; ریحانه صالح آبادی; ساجد بهرامی جاف. "تحلیل عوامل مؤثر بر پایداری همکاری های مرزی؛ نمونه موردی: ایران و اقلیم کردستان عراق", جغرافیای نظامی و امنیتی, 4, 1, 1400, 25-60.
HARVARD
احمدی نوحدانی, سیروس, صالح آبادی, ریحانه, بهرامی جاف, ساجد. (1400). 'تحلیل عوامل مؤثر بر پایداری همکاری های مرزی؛ نمونه موردی: ایران و اقلیم کردستان عراق', جغرافیای نظامی و امنیتی, 4(1), pp. 25-60.
VANCOUVER
احمدی نوحدانی, سیروس, صالح آبادی, ریحانه, بهرامی جاف, ساجد. تحلیل عوامل مؤثر بر پایداری همکاری های مرزی؛ نمونه موردی: ایران و اقلیم کردستان عراق. جغرافیای نظامی و امنیتی, 1400; 4(1): 25-60.